Powstanie Gminnego Ośrodka Kultury w Żółkiewce przypada na drugą połowę lat sześćdziesiątych XX wieku. Z krótkiej notatki sporządzonej przez założyciela i jednocześnie pierwszego dyrektora placówki, Marię Piędzia wynika, że: Dom Kultury „został utworzony 1 września 1966 roku. Merytorycznie podlegał Wydziałowi Kultury Powiatowej Rady Narodowej w Krasnymstawie i przez ten wydział był finansowany. Swoją działalnością obejmował wszystkie kluby „Ruch” i „Rolnika” na terenie gminy. Instruował i opiekował się zespołami amatorskimi przy klubach i Kołach Gospodyń Wiejskich, kapelami ludowymi i twórcami ludowymi nawet poza gminą Żółkiewka.”
Pierwszy akt prawny dotyczący Gminnego Ośrodka Kultury w Żółkiewce pochodzi z dnia 11 października 1977 roku. Wówczas z dniem 1 stycznia 1978 roku placówka została powołana jako jednostka budżetowa i otrzymała oficjalną nazwę: Gminny Ośrodek Kultury w Żółkiewce. Bezpośredni nadzór nad nim miał sprawować naczelnik tej gminy.
Zgodnie z treścią tego zarządzenia, Żółkiewka jako miejscowość o bogatych tradycjach kulturalnych, doczekała się gminnej placówki upowszechniania kultury. Opracowano długoletnie plany rozwoju kultury w gminie, budowy i rozbudowy szeregu placówek i bibliotek, kin oraz klubów. Za pierwszoplanowe zadania Gminny Ośrodek Kultury stawiał sobie aktywizację wszystkich placówek kulturalno – oświatowych działających na terenie gminy, ukierunkowanie działalności, objęcie ich opieką oraz sprawował nad nimi kontrolę. W samym ośrodku postanowiono uaktywnić działające już koła zainteresowań, zwiększyć ich liczbę oraz podnieść efektywność pracy.
Dom Kultury mieści się w budynku, który wybudowano w 1917 roku na potrzeby Szkoły Powszechnej w Żółkiewce, w którym odbywały się zajęcia dydaktyczne do 1945 roku. Następnie mieściła się tu izba porodowa. Później natomiast został adoptowany na potrzeby kulturalne. Znalazło tu swą siedzibę kino „Echo” funkcjonujące w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, Biblioteka Gromadzka, Klub „Ruch” oraz Zarząd Gminnego Ośrodka Kultury.
GOK jak na owe czasy był ważnym centrum, wokół którego skupiało się życie kulturalne wielu mieszkańców gminy. W placówce organizowano obchody rocznic państwowych, masowe imprezy, konkursy, spotkania z artystami zajmującymi się różnymi dziedzinami sztuki.
Tradycja
Tradycją ośrodka było coroczne organizowanie lub współorganizowanie uroczystości obchodów świąt państwowych. Szczególnie uroczyście obchodzono w tamtych latach: rocznicę Rewolucji Październikowej, Święto Pracy, Dzień Zwycięstwa, święto ORMO, rocznicę wybuchu II wojny światowej, którym towarzyszyły występy artystycznych zespołów działających przy placówce. Bardzo często akademie odbywały się w sali kinowej GOKu.
Czynnie uczestniczono w ważnych wydarzeniach jakie zachodziły na terenie osady i okolic. Najwięcej uwagi poświęcono rozwojowi i rozpowszechnianiu folkloru wsi zamojskiej. Zakładano zespoły pieśni ludowych tzw. Koła Gospodyń Wiejskich oraz kluby twórców ludowych, które stały się zalążkiem pracy kulturalnej w swoich wioskach.
GOK zajmował się promowaniem wsi, organizował przeglądy zespołów śpiewaczych, pokazy wyrobów tutejszych twórców ludowych, spotkania klubowe tzw. „sobotnie popołudnia” na których prezentowano dorobek artystyczny oraz folklor tutejszych wsi. Współpracował z Gminną Biblioteką Publiczną, klubami „Ruch”, „Rolnika”, RSW „Książka, Prasa, Ruch” na terenie całej gminy, z kinem „Echo”, z Ośrodkiem Sportu i Rekreacji oraz z nauczycielami i młodzieżą z miejscowej Szkoły Podstawowej. Wspólnie przygotowywano konkursy plastyczne, wystawy prac artystycznych, prezentacje dorobku gospodarczego tutejszych zakładów, turnieje wiedzy społeczno – politycznej, turnieje szachowe, przeglądy filmów, prelekcje, odczyty, wieczory z poezją (bardzo często prezentowano własną twórczość), wystawiano teatr.
Wielkie wydarzenia
Wielkimi wydarzeniami kulturalnymi dla Żółkiewki były obchody Dni Działacza Kultury i Dni Miejscowości, które najczęściej łączono z dożynkami gminnymi, podczas których organizowano szereg imprez o różnorodnej tematyce i formie. Wszystkie one cieszyły się dużym powodzeniem wśród mieszkańców.
Jednocześnie prowadzono działalność o charakterze rekreacyjnym i rozrywkowym. Każdego roku przygotowywano tradycyjnie choinkę noworoczną, bal jesienny na którym przygrywały zespoły działające przy placówce (zespół OMEN i zespół „ Tylko My”), wieczór andrzejkowy, Dzień Kobiet, Dzień Matki, organizowano wycieczki.
Placówka kulturalno – oświatowa GOK przez cały okres swej działalności prowadziła pracę z dziećmi i młodzieżą szkolną. Przygotowywano dla uczniów spotkania z różnymi artystami, pracownikami służby zdrowia, a także z przedstawicielami różnych zawodów. Od 1979 roku działało koło plastyczne prowadzone przez instruktorkę Alicję Kruk i fotograficzne pracujące w dwóch grupach wiekowych prowadzone przez zawodowego fotografa – Danutę Chwałę, która organizowała później wystawy tych prac.
Czynnie działały grupy literackie, teatralne oraz zespół muzyczny i taneczny. Organizowano zabawy choinkowe, andrzejkowe, spotkania z Mikołajem i kolonie wypoczynkowe.
Zapraszano znanych wykonawców zawodowych estrady – wokalistów, zespoły oraz i aktorów.
Znani goście
Gminny Ośrodek Kultury na zaproszenie odwiedzili m.in.: przedstawiciel ambasady Bułgarii (1978r.), solista bułgarski Czawdor Petrow (1979r.), aktorzy scen łódzkich (1979r.), Estrada Lubelska – „Bruno O’Ya” i zespół „Qvo Vadis” (1981r.), Kapela Czerniakowska (1985r.), Kazimierz Grześkowiak i Czarne Perły- zespół taneczny z Nowego Targu (1986r.), pisarz i podróżnik J. Nowak (1987r.). Goszczono dwóch malarzy – J. Hemperka (1988r.) i G. Podgórskiego (1992r.) oraz Danutę Wawiłow – poetkę (1993r.), Czesława Wilczyńskiego, twórcę ludowego i malarza, kapele ludowe z południowo – wschodniej Polski, aktorów teatru im. St. Jaracza z Łodzi (2000r.), Teatr Młodego Widza z Lublina (2002r,), aktorów teatru „Narwal” z Białegostoku , poetę Zbigniewa Dimitrocę, Zespół Pieśni i Tańca „Lubawa” z Ukrainy, ekipę telewizyjną oddziału lubelskiego (2003r.), Teodora Kurek z wystawą malarską zatytułowaną „Powroty” (2006).
Dyrektorzy OKS Żółkiewka
W Gminnym Ośrodku Kultury w Żółkiewce w latach 1966-2007 urząd dyrektora pełniło siedem osób: Maria Piędzia (1966-1972), Alina Brych (1972-1975), Mirosława Korecka (1975-1976), Wiesław Podgórski (1976-1981), Stanisław Dobrowolski (1981-1986), Anna Podgórska (1986-1988). Barbara Nosek (1989-2007). Od 1 lutego 2007 roku do chwili obecnej stanowisko to pełni ponownie Anna Podgórska.
Zmiany po 1989r
Po 1989r. w pracy placówki zaszły szeroko idące zmiany związane ze zmianami politycznymi w kraju. W dalszym ciągu pracownicy przygotowują uroczyste obchody rocznic świąt państwowych tj. rocznica wybuchu II wojny światowej czy rocznica odzyskania niepodległości, ale niektóre z nich zaprzestano organizować a na to miejsce pojawiły się nowe (rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, rocznica pacyfikacji wsi: Władysławin i Chłaniów).
Niezmiennie uroczyście obchodzony jest Dzień Kobiet (dla członkiń z Kół Gospodyń Wiejskich oraz dla seniorek z terenu całej gminy), Międzynarodowy Dzień Dziecka. Są również współorganizatorami m.in. dożynek gminno – parafialnych. Organizują spotkania opłatkowe dla organizacji kombatanckich (AK, BCH), dla Związku Emerytów i Rencistów, opłatek gminny dla twórców ludowych i Kół Gospodyń z terenu. Organizuje również spotkania noworoczne i wielkanocne.
Na mocy decyzji z roku 1991 została zmieniona nazwa z Gminnego Ośrodka Kultury na Ośrodek Kultury Samorządowej w Żółkiewce. Wynikiem tego stało się połączenie istniejących dotychczas samodzielnych jednostek: GOK i Biblioteki Gminnej.
Misja OKS Żołkiewka
OKS organizuje konkursy sztuki recytatorskiej, eliminacje gminne do „Małego Konkursu Recytatorskiego”, który adresowany jest do uczniów szkół podstawowych. Eliminacje do „Jesiennego Konkursu Recytatorskiego” w którym może brać udział również młodzież gimnazjalna oraz ze szkół ponadgimnazjalnych. Gminny przegląd teatrzyków dziecięcych adresowany jest do uczniów ze szkół podstawowych. W poprzednich latach organizowane były jeszcze konkursy recytatorskie im. Bolesława Leśmina i im. Ziemi Żółkiewskiej.
Ośrodek prowadzi gminny festiwal kolęd, jasełek i pastorałek, konkurs wielkanocny na palmę, pisankę, stroik i kartkę, konkurs plastyczny pt. „Moja Gmina Żółkiewka”, konkurs fotograficzny „Uchwycić chwilę…, czyli uroki Żółkiewki i okolic” , a także konkurs na zagospodarowanie przestrzeni przydomowych pt. „Moje otoczenie, nasza gmina” .Współorganizuje festyny rodzinne nad zalewem, które mają na celu ukazywanie walorów krajobrazowych oraz dorobek kulturowy gminy.
Od 1996 roku placówka każdego roku prowadzi akcję Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
Przełom w roku 1999
Najważniejszy przełom w pracy kulturalnej pracownicy placówki datują na 1999 rok. Wówczas wtedy powstało wiele zespołów i organizacji m.in. Kabaret „Drzazga”, który wówczas został reaktywowany po dłuższej przerwie przez małżeństwo Annę i Jana Podgórskiego (członków kabaretu). Kabaret „Drzazga” pierwotnie założony został w 1986 roku przez ówczesnego dyrektora GOK Stanisława Dobrowolskiego, członka przedwojennego amatorskiego teatru „Qui Pro Qvo”. Był on kierownikiem artystycznym, aktorem i autorem tekstów, które grupa wykonywała. Na początku swojej działalności grupa składała się z siedmiu osób, natomiast później skład osobowy kilkakrotnie się zmieniał. Premierowy występ wznowionego zespołu odbył się 11 listopada 1999r., podczas obchodów 81 rocznicy odzyskania niepodległości z programem pt. „Chłopskie żale” autorstwa J. Podgórskiego, który jest próbą przedstawienia tego, co dzieje się na wsi, o czym się mówi i o czym się myśli. Zaangażowanych było osiem osób – dawni członkowie (A. i J. Podgórscy, K. Dańko, A. Lenart) oraz nowi (K. Adamczuk, I. Piędzia, B. Rogalska, D. Wójtowicz). Obecnie kabaret ponownie zawiesił swoją działalność.
W tych latach działała również Kapela Żółkiewska założona przez B. Nosek, M. Kanię i T. Malca, działały dwie grupy teatralne: Dziecięcy Zespół Teatralny Podkówka, prowadzony przez A. Podgórską oraz grupa teatralna „Herody” z widowiskami bożonarodzeniowymi pod opieką B. Nosek.
Projekty
Opisując historię, działalność i osiągnięcia Ośrodka Kultury należy również wspomnieć o projektach w jakich braliśmy udział a był to m.in. PPWOW Program Integracji Społecznej na lata 2008-2010 w ramach, którego działała świetlica socjoterapeutyczna w Żółkiewce i środowiskowa w Olchowcu, zajęcia rytmiczne, plastyczne, założono Klub Seniora, prowadzono wyjazdy studyjne dla mieszkańców gminy, organizowano warsztaty, szkolenia, kursy, zajęcia fitness, lekcje folkloru, zachęcano lokalną społeczność do obcowania ze sztuką i kulturą.
Największym sukcesem zapoczątkowanym w ramach projektu Integracji Społecznej okazał się kwartalnik społeczno – kulturalny „Panorama Żółkiewska” wydawany przez OKS do dzisiaj. Kwartalnik wydawany w nakładzie 1000 sztuk i jest bezpłatny. Nasze wydawnictwo cieszy się wysokim zainteresowaniem wśród mieszkańców.
Jesteśmy także członkiem Lokalnej Grupy Działania Krasnystaw Plus, dzięki której pozyskujemy środki na „Małe projekty”.
Amatorski Ruch Artystyczny
Obecnie przy Ośrodku Kultury działa Dziecięcy Zespół Tańca Ludowego, powadzony przez Krystynę Kobylańską, Zespół Chóralny, prowadzony przez Mieczysława Garbacza, Trio męskie, które powadzi Jan Podgórski. W budynku OKS swoją siedzibę ma także Regionalne Towarzystwo Przyjaciół Żółkiewki, które powstało 5 kwietnia 2003 roku z inicjatywy Bohdana Kiełbasy, Doroty Kiełbasy, Anny Podgórskiej, i Barbary Nosek (Lachowskiej).
W ostatnich latach praca Ośrodka Kultury skupia się na pracy z dziećmi organizując im zajęcia pozaszkolne z zakresu muzyki, plastyki, tańca, sztuki (ceramika, orgiami). Pracownicy dbają także o podtrzymywanie tradycji sztuki ludowej i również organizują takie zajęcia jak wykonywanie pisanek metoda tradycyjną czy ozdób choinkowych ze słomy. Wspólnie z pracownikami biblioteki organizowany jest czas dzieciom podczas wypoczynku zimowego i letniego, proponując wycieczki, zajęcia tematyczne, quizy i konkursy, gry i zabawy taneczne. Poza tym z myślą o najmłodszych organizujemy imprezy takie jak Gminny Dzień Dziecka i Dzień Rodziny oraz Mikołajki. Pracownicy Biblioteki Gminnej organizują pasowanie na czytelnika, Światowy Dzień Pluszowego Misia, biorą udział w akcji „Cała Polska czyta dzieciom” zapraszając dzieci z edukacji przedszkolnej na głośne czytanie. W programie „Tydzień Bibliotek” proponują uczniom spotkania autorskie z autorami książek dla dzieci. Prowadzą lekcje biblioteczne.
OKS Żółkiewka obecnie
Obecnie przy Ośrodku Kultury działa Dziecięcy Zespół Tańca Ludowego, powadzony przez Krystynę Kobylańską, Zespół Chóralny, prowadzony przez Mieczysława Garbacza, Trio męskie, które powadzi Jan Podgórski. W budynku OKS swoją siedzibę ma także Regionalne Towarzystwo Przyjaciół Żółkiewki, które powstało 5 kwietnia 2003 roku z inicjatywy Bohdana Kiełbasy, Doroty Kiełbasy, Anny Podgórskiej, i Barbary Nosek (Lachowskiej).
W ostatnich latach praca Ośrodka Kultury skupia się na pracy z dziećmi organizując im zajęcia pozaszkolne z zakresu muzyki, plastyki, tańca, sztuki (ceramika, orgiami). Pracownicy dbają także o podtrzymywanie tradycji sztuki ludowej i również organizują takie zajęcia jak wykonywanie pisanek metoda tradycyjną czy ozdób choinkowych ze słomy. Wspólnie z pracownikami biblioteki organizowany jest czas dzieciom podczas wypoczynku zimowego i letniego, proponując wycieczki, zajęcia tematyczne, quizy i konkursy, gry i zabawy taneczne. Poza tym z myślą o najmłodszych organizujemy imprezy takie jak Gminny Dzień Dziecka i Dzień Rodziny oraz Mikołajki. Pracownicy Biblioteki Gminnej organizują pasowanie na czytelnika, Światowy Dzień Pluszowego Misia, biorą udział w akcji „Cała Polska czyta dzieciom” zapraszając dzieci z edukacji przedszkolnej na głośne czytanie. W programie „Tydzień Bibliotek” proponują uczniom spotkania autorskie z autorami książek dla dzieci. Prowadzą lekcje biblioteczne.
Dodatkowe informacje
Od 2007 roku jesteśmy organizatorami eliminacji rejonowych do Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Największą jednak popularnością i wysoką frekwencją cieszą się imprezy plenerowe „Biesiada nad wodą”, której stałym punktem są wybory Małej Miss i Małego Mistera Lata oraz wybory Miss Lata. Druga imprezą o innym charakterze są Dożynki Gminno – Parafialne i Jarmark Żółkiewski.
I Jarmark został zorganizowany w lipcu 2008 roku we współpracy z Lubelskim Stowarzyszeniem Kultury „Prokultura”. Jarmark był formą współpracy transgranicznej z miejscowością Żółkiew na Ukrainie. Festyn poprzedzony został konferencją, w której wzięli udział przedstawicie strony polskiej, jak i ukraińskiej. Ze strony polskiej byli to przedstawiciele gmin wchodzących w skład projektu „Dolina Giełczwi”, m.in. Krzczonów, Rybczewice, Wysokie, Jabłonna, Piaski, Trawniki, Gorzków i Żółkiewka. Obecne Jarmark Żółkiewski połączony został z świętem plonów jako jedna impreza, która ma na celu prezentację rękodzieła twórców ludowych, lokalnych wyrobów rzemieślniczych i spożywczych, prezentację potraw regionalnych oraz wystawy lokalnych artystów. Podczas Jarmarku i dożynek prezentują się instytucje, szkoły, stowarzyszenia, zakłady pracy. Władze Żółkwi na Ukrainie współpracując z gminą Żółkiewka w sierpniu 2008 roku zaprasiły delegację z Urzędu Gminy Żółkiewka w tym delegację z Ośrodka Kultury na obchody „Święta Niepodległości Ukrainy oraz Festiwal Roztocze 2008”, na które zainteresowani odpowiedzieli pozytywnie. Do dziś władze obu miejscowości współpracują ze sobą; wymiana doświadczeń, współpraca młodzieży szkolnej.
Dom Kultury, prowadzący swą działalność od 1966 roku jest prężnym ośrodkiem życia kulturalnego w osadzie i regionie. Pracownicy systematycznie wychodzą z szeroką ofertą atrakcyjnych propozycji. Organizują koncerty, festyny, konkursy, wycieczki, zabawy adresowane do dzieci i młodzieży a także dla dorosłych. Przy współpracy Urzędu Gminy, Parafii rzymsko – katolickiej, szkół z terenu, jednostki Ochotniczych Straży Pożarowych, Kół Gospodyń Wiejskich, organizacji kombatanckich, Związku Emerytów i Rencistów organizuje rocznie kilka imprez.
Oferta placówki jest ciekawa, w zajęciach organizowanych uczestniczą przede wszystkim dzieci i młodzież szkolna. Korzystają z gier, kawiarenki internetowej. Rozwijają swoje zdolności na warsztatach tanecznych, plastycznych. Nie brakuje różnorodnych form rozrywkowych podczas trwania ferii zimowych i letnich – wycieczki, obozy, dyskoteki, konkursy.
Instytucja spełnia wiele funkcji. Oprócz działalności środowiskowej pełni funkcję ponadlokalną. Dotyczy to organizacji wyjazdów na okoliczne święta i uroczystości, przeglądy, eliminacje powiatowe i wojewódzkie.
Zespoły śpiewacze reprezentują gminę na wyjazdach i konkursach, zajmując wysokie miejsca.
Działalność placówki rozwija się w trzech kierunkach: pracy oświatowej, artystycznej i organizacji imprez rozrywkowych. Te ostatnie cieszą się największą popularnością. Letnie niedzielne popołudnia podczas festynów są okazją do spotkań ze znajomymi, do rozmów i wspólnego spędzenia czasu w miłym otoczeniu przy różnego rodzaju muzyce i atrakcyjnym programie artystycznym. Program imprez jest różnorodny i dostosowany do wszystkich grup wiekowych. Podczas tego typu imprez integrują się mieszkańcy gminy i okolic.
Ośrodek Kultury, Regionalne Towarzystwo oraz organizacje, które w swoich założeniach prowadzą działalność kulturalną na terenie miejscowości, są animatorami różnorodnych form pracy, promują ludzi swojej ziemi, prezentują dorobek i tradycje, upowszechniają najciekawsze zdobycze z dziedziny muzyki, tańca, sztuki ludowej. Prezentują i promują gminę na terenie powiatu, województwa, nawet poza granicami kraju.